Faydalı Model Nedir?
Patentlere benzer şekilde, faydalı modeller, hak sahiplerinin rızası olmadan başkalarının korunan buluşları ticari olarak kullanmasını önlemek için sınırlı bir münhasır hak vererek yeni teknik buluşları korumaktadır. Korumadan yararlanabilmek için başvuruda bulunulması ve faydalı modelin verilmesi gerekmektedir. Bir ülkeden diğerine farklılık gösterdiği için faydalı model tanımlamak kolay değildir. Genel olarak faydalı modeller , mevcut ürünlerde küçük iyileştirmeler veya uyarlamalar yapan veya ticari ömrü kısa olan buluşları korumak için özellikle uygun kabul edilmektedir. Faydalı model sistemleri genellikle yerel mucitler tarafından kullanılmaktadır.
Faydalı Model Nasıl Bir Koruma Sağlar?
Genel olarak faydalı model koruması, buluşun, faydalı model sahibinin rızası olmadan başkaları tarafından ticari olarak yapılamaması, kullanılamaması, dağıtılamaması, ithal edilememesi veya satılamaması anlamına gelmektedir. Yukarıdaki hak bölgeseldir, yani hak yalnızca faydalı modelin verildiği ülke içinde uygulanabilmektedir.
Faydalı Model ve Patent Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
- Faydalı model başvuru şartları, patentlerden daha az katıdır.
- “ Yenilik” gereksinimi her zaman karşılanacak olsa da , “ buluş basamağı ” veya “açık olmama” gereksinimi daha düşük olabilir veya hiç olmayabilir.
- Faydalı modellerin koruma süresi patentlerden daha kısadır ve ülkeden ülkeye değişiklik göstermekle beraber genellikle 6 ile 15 yıl arasında değişmektedir.
- Çoğu ülkede, patent ofisleri, tescil öncesinde faydalı model başvurularını içerik açısından incelememektedir. Bu, kayıt işleminin genellikle daha basit ve daha hızlı olduğu, bazen altı ay veya daha kısa sürdüğü anlamına gelmektedir.
- Faydalı model edinme ve bakım ücretleri daha ucuzdur.
Faydalı Model Koruması Alma Şartları Nelerdir?
Genel olarak, bir faydalı model edinme gereklilikleri, patentlerden daha az katıdır. Bazı ülkelerde, faydalı modellerin korunmasına ilişkin gereksinimler temelde patentlerle aynıdır, yani tasarımın;
- uygun konu kapsamında olması
- yeni olması
- bir buluş basamağı içermesi
- endüstriyel uygulanabilirliğe (fayda) sahip olması
- başvuruda yeterli ve eksiksiz bir şekilde açıklanması
ana kriterler arasındadır.
Bazı ülkelerde, ” buluş basamağı ” veya “açık olmama” standartları, patentlerden daha düşük düzeyde olabilir veya tamamen mevcut olmayabilir ve ” yenilik ” gerekliliği yalnızca yerel düzeyde uygulanabilmektedir.
Faydalı Model Hakkının Süresi
Faydalı model hakkının süresi, faydalı model başvurusunun yapıldığı tarihten itibaren on yıldır ve bu süre uzatılamamaktadır.
Faydalı Model Kapsamı Dışında Kalanlar
- Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar
- Usuller ve usullerin uygulanması neticesinde elde edilen ürünler
- Kimyasal madde ve ilaçlar
- Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri
Faydalı Modellerin Uluslararası Çerçevesi Nedir?
Faydalı model korumasının mevcut olduğu ülkelerde, faydalı modeller Sınai Mülkiyetin Korunmasına İlişkin Sözleşmede (Paris Sözleşmesi) bir sınai mülkiyet kategorisi olarak listelendiğinden, Paris Sözleşmesinin ulusal muamele ve hak gibi genel ilkeleri faydalı modeller için de geçerlidir. Ayrıca, Patent İşbirliği Anlaşması ( PCT ) kapsamında uluslararası bir patent başvurusu yapılırsa, faydalı modeller, faydalı model sistemine sahip belirlenmiş ülkelerde ulusal düzeyde mevcut olan bir koruma türüdür.
Faydalı Model Başvurusu Yapmadan Önce Neler Yapılmalıdır?
Aynı buluşu tanımlayan faydalı model veya patent başvurusu, başvuru tarihinden (veya rüçhan tarihinden) önce yapılmışsa veya buluş daha önce kamuya açıklanmışsa faydalı model başvurusu reddedilmektedir. Bu nedenle faydalı model başvurusu yapılmadan önce buluş gizli tutulmalıdır.
Faydalı model korumasının alınabilmesi için, faydalı model korumasının talep edildiği ülkenin yetkili ulusal/bölgesel makamına başvuru yapılması gerekmektedir. Faydalı model başvurusunun içeriği; talep, istemler, tarif, çizimler ve özetten oluşmaktadır. Pek çok ülkede, patent ofisleri formalite gerekliliklerine uygunluğu kontrol etmekte ve faydalı modelleri kayda geçirmeden tescil etmektedir. Tescilli faydalı modellerin geçerliliğine üçüncü şahıslar tarafından mahkeme veya bazı ülkelerde idari makamlar önünde itiraz edilebilmektedir.
Aynı Buluş için Hem Patent Hem de Faydalı Model Alabilir miyim?
Genel olarak aynı buluş için hem patent hem de faydalı model alınması mümkün değildir. Aynı buluş için bir patent başvurusu ve bir faydalı model başvurusu aynı başvuru sahibi tarafından yapılırsa, çoğu ülkede ya önceki başvuru geçerli olur ya da başvuru sahibi patent ile faydalı model arasında seçim yapmak durumunda kalır. Ayrıca, ulusal veya bölgesel yasalara bağlı olarak, bir patent başvurusu, başvurunun askıya alınması sırasında herhangi bir zamanda faydalı model başvurusuna dönüştürülebilmektedir. Bazı ülkelerde başvuru sahipleri, aynı buluşu içeren bir patent başvurusu ve faydalı model başvurusu yapabilmekte ve buluşu öncelikle faydalı model ile koruyabilmektedir.
Faydalı Model Sisteminin Amaçları Nelerdir?
Faydalı model koruması sağlama amaçları, patent verme amaçlarıyla yakından ilişkilidir. Faydalı model sisteminin kendine has özellikleri yani daha kısa koruma süresi ve daha kolay ve daha ucuz olması koruma elde etme ve sürdürme prosedürleri, genellikle küçük şirketler tarafından yerel veya küçük yenilikleri desteklemek için uygun kabul edilmektedir.
Faydalı Modellerin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Faydalı model koruması, patent korumasından daha ucuz olsa bile, faydalı model korumasının her durumda patent korumasına göre daha uygun bir alternatif olduğu anlamına gelmez. Belirli bir ülkedeki faydalı model sisteminin ve patent sisteminin belirli özellikleri, bir buluşu korumanın uygun yolunu belirlemek için vaka bazında dikkatlice incelenmelidir.
Genel olarak faydalı model koruması elde etmek, patent korumasından daha kolay kabul edilmektedir çünkü;
- faydalı model tescili gereksinimleri genellikle daha az katıdır
- faydalı modeller, hakları elde etmek ve sürdürmek için daha ucuzdur
- kayıt süreci genellikle daha basit ve daha hızlıdır
Öte yandan;
- Maddi incelemenin olmaması, tescilli faydalı modellerin geçerliliği konusunda daha az yasal güvence olduğu anlamına gelir ve daha sonra başarılı bir şekilde itiraz edilebilir ve iptal edilebilir.
- Faydalı modellerin ortak özelliklerinden biri koruma süresinin patentlere göre daha kısa olması olduğundan, buluşu içeren bir ürünün uzun bir yaşam döngüsüne sahip olması ve buluşun piyasada uzun süre kalması bekleniyorsa faydalı model, koruma uygun bir seçenek olmayabilir.
- Öte yandan, bir buluşun piyasada hızlı bir şekilde eskimesi bekleniyorsa, daha düşük maliyetlerle hızlı bir şekilde elde edilebilecek faydalı model koruması düşünülebilir.
- Bazı ülkelerde faydalı model koruması sadece teknolojinin belirli alanları için ve sadece ürün buluşları için alınabilmektedir. Örneğin, bazı ülkelerde teknik, kimyasal ve biyolojik süreçler faydalı model koruması için uygun değildir. Bu ülkelerde, buluş bu tür uygun olmayan konu kapsamına giriyorsa, patent koruması talep etmekten başka seçenek yoktur.
- Bununla birlikte, birçok durumda, faydalı model koruması ve patent koruması mutlaka alternatif değildir, ancak faydalı model koruması, bir patentin verilmesini beklerken hızlı bir şekilde bir faydalı model elde edilebileceğinden, patent korumasının tamamlayıcısı olarak kullanılmaktadır.
- Ayrıca, bazı ülkelerde bir faydalı model başvurusunun (veya bir faydalı modelin) patent başvurusuna (veya bir patente) dönüştürülmesi ve bunun tersi de mümkündür. Bu esneklikler, iş stratejilerini desteklemek için de kullanılmaktadır.
Daha detaylı bir bilgi alabilmek için aşağıdaki formu doldurup tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
Faydalı Model Nedir?
Patentlere benzer şekilde, faydalı modeller, hak sahiplerinin rızası olmadan başkalarının korunan buluşları ticari olarak kullanmasını önlemek için sınırlı bir münhasır hak vererek yeni teknik buluşları korumaktadır. Korumadan yararlanabilmek için başvuruda bulunulması ve faydalı modelin verilmesi gerekmektedir. Bir ülkeden diğerine farklılık gösterdiği için faydalı model tanımlamak kolay değildir. Genel olarak faydalı modeller , mevcut ürünlerde küçük iyileştirmeler veya uyarlamalar yapan veya ticari ömrü kısa olan buluşları korumak için özellikle uygun kabul edilmektedir. Faydalı model sistemleri genellikle yerel mucitler tarafından kullanılmaktadır.
Faydalı Model Nasıl Bir Koruma Sağlar?
Genel olarak faydalı model koruması, buluşun, faydalı model sahibinin rızası olmadan başkaları tarafından ticari olarak yapılamaması, kullanılamaması, dağıtılamaması, ithal edilememesi veya satılamaması anlamına gelmektedir. Yukarıdaki hak bölgeseldir, yani hak yalnızca faydalı modelin verildiği ülke içinde uygulanabilmektedir.
Faydalı Model ve Patent Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
- Faydalı model başvuru şartları, patentlerden daha az katıdır.
- “ Yenilik” gereksinimi her zaman karşılanacak olsa da , “ buluş basamağı ” veya “açık olmama” gereksinimi daha düşük olabilir veya hiç olmayabilir.
- Faydalı modellerin koruma süresi patentlerden daha kısadır ve ülkeden ülkeye değişiklik göstermekle beraber genellikle 6 ile 15 yıl arasında değişmektedir.
- Çoğu ülkede, patent ofisleri, tescil öncesinde faydalı model başvurularını içerik açısından incelememektedir. Bu, kayıt işleminin genellikle daha basit ve daha hızlı olduğu, bazen altı ay veya daha kısa sürdüğü anlamına gelmektedir.
- Faydalı model edinme ve bakım ücretleri daha ucuzdur.
Faydalı Model Koruması Alma Şartları Nelerdir?
Genel olarak, bir faydalı model edinme gereklilikleri, patentlerden daha az katıdır. Bazı ülkelerde, faydalı modellerin korunmasına ilişkin gereksinimler temelde patentlerle aynıdır, yani tasarımın;
- uygun konu kapsamında olması
- yeni olması
- bir buluş basamağı içermesi
- endüstriyel uygulanabilirliğe (fayda) sahip olması
- başvuruda yeterli ve eksiksiz bir şekilde açıklanması
ana kriterler arasındadır.
Bazı ülkelerde, ” buluş basamağı ” veya “açık olmama” standartları, patentlerden daha düşük düzeyde olabilir veya tamamen mevcut olmayabilir ve ” yenilik ” gerekliliği yalnızca yerel düzeyde uygulanabilmektedir.
Faydalı Model Hakkının Süresi
Faydalı model hakkının süresi, faydalı model başvurusunun yapıldığı tarihten itibaren on yıldır ve bu süre uzatılamamaktadır.
Faydalı Model Kapsamı Dışında Kalanlar
- Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar
- Usuller ve usullerin uygulanması neticesinde elde edilen ürünler
- Kimyasal madde ve ilaçlar
- Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri
Faydalı Modellerin Uluslararası Çerçevesi Nedir?
Faydalı model korumasının mevcut olduğu ülkelerde, faydalı modeller Sınai Mülkiyetin Korunmasına İlişkin Sözleşmede (Paris Sözleşmesi) bir sınai mülkiyet kategorisi olarak listelendiğinden, Paris Sözleşmesinin ulusal muamele ve hak gibi genel ilkeleri faydalı modeller için de geçerlidir. Ayrıca, Patent İşbirliği Anlaşması ( PCT ) kapsamında uluslararası bir patent başvurusu yapılırsa, faydalı modeller, faydalı model sistemine sahip belirlenmiş ülkelerde ulusal düzeyde mevcut olan bir koruma türüdür.
Faydalı Model Başvurusu Yapmadan Önce Neler Yapılmalıdır?
Aynı buluşu tanımlayan faydalı model veya patent başvurusu, başvuru tarihinden (veya rüçhan tarihinden) önce yapılmışsa veya buluş daha önce kamuya açıklanmışsa faydalı model başvurusu reddedilmektedir. Bu nedenle faydalı model başvurusu yapılmadan önce buluş gizli tutulmalıdır.
Faydalı model korumasının alınabilmesi için, faydalı model korumasının talep edildiği ülkenin yetkili ulusal/bölgesel makamına başvuru yapılması gerekmektedir. Faydalı model başvurusunun içeriği; talep, istemler, tarif, çizimler ve özetten oluşmaktadır. Pek çok ülkede, patent ofisleri formalite gerekliliklerine uygunluğu kontrol etmekte ve faydalı modelleri kayda geçirmeden tescil etmektedir. Tescilli faydalı modellerin geçerliliğine üçüncü şahıslar tarafından mahkeme veya bazı ülkelerde idari makamlar önünde itiraz edilebilmektedir.
Aynı Buluş için Hem Patent Hem de Faydalı Model Alabilir miyim?
Genel olarak aynı buluş için hem patent hem de faydalı model alınması mümkün değildir. Aynı buluş için bir patent başvurusu ve bir faydalı model başvurusu aynı başvuru sahibi tarafından yapılırsa, çoğu ülkede ya önceki başvuru geçerli olur ya da başvuru sahibi patent ile faydalı model arasında seçim yapmak durumunda kalır. Ayrıca, ulusal veya bölgesel yasalara bağlı olarak, bir patent başvurusu, başvurunun askıya alınması sırasında herhangi bir zamanda faydalı model başvurusuna dönüştürülebilmektedir. Bazı ülkelerde başvuru sahipleri, aynı buluşu içeren bir patent başvurusu ve faydalı model başvurusu yapabilmekte ve buluşu öncelikle faydalı model ile koruyabilmektedir.
Faydalı Model Sisteminin Amaçları Nelerdir?
Faydalı model koruması sağlama amaçları, patent verme amaçlarıyla yakından ilişkilidir. Faydalı model sisteminin kendine has özellikleri yani daha kısa koruma süresi ve daha kolay ve daha ucuz olması koruma elde etme ve sürdürme prosedürleri, genellikle küçük şirketler tarafından yerel veya küçük yenilikleri desteklemek için uygun kabul edilmektedir.
Faydalı Modellerin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?
Faydalı model koruması, patent korumasından daha ucuz olsa bile, faydalı model korumasının her durumda patent korumasına göre daha uygun bir alternatif olduğu anlamına gelmez. Belirli bir ülkedeki faydalı model sisteminin ve patent sisteminin belirli özellikleri, bir buluşu korumanın uygun yolunu belirlemek için vaka bazında dikkatlice incelenmelidir.
Genel olarak faydalı model koruması elde etmek, patent korumasından daha kolay kabul edilmektedir çünkü;
- faydalı model tescili gereksinimleri genellikle daha az katıdır
- faydalı modeller, hakları elde etmek ve sürdürmek için daha ucuzdur
- kayıt süreci genellikle daha basit ve daha hızlıdır
Öte yandan;
- Maddi incelemenin olmaması, tescilli faydalı modellerin geçerliliği konusunda daha az yasal güvence olduğu anlamına gelir ve daha sonra başarılı bir şekilde itiraz edilebilir ve iptal edilebilir.
- Faydalı modellerin ortak özelliklerinden biri koruma süresinin patentlere göre daha kısa olması olduğundan, buluşu içeren bir ürünün uzun bir yaşam döngüsüne sahip olması ve buluşun piyasada uzun süre kalması bekleniyorsa faydalı model, koruma uygun bir seçenek olmayabilir.
- Öte yandan, bir buluşun piyasada hızlı bir şekilde eskimesi bekleniyorsa, daha düşük maliyetlerle hızlı bir şekilde elde edilebilecek faydalı model koruması düşünülebilir.
- Bazı ülkelerde faydalı model koruması sadece teknolojinin belirli alanları için ve sadece ürün buluşları için alınabilmektedir. Örneğin, bazı ülkelerde teknik, kimyasal ve biyolojik süreçler faydalı model koruması için uygun değildir. Bu ülkelerde, buluş bu tür uygun olmayan konu kapsamına giriyorsa, patent koruması talep etmekten başka seçenek yoktur.
- Bununla birlikte, birçok durumda, faydalı model koruması ve patent koruması mutlaka alternatif değildir, ancak faydalı model koruması, bir patentin verilmesini beklerken hızlı bir şekilde bir faydalı model elde edilebileceğinden, patent korumasının tamamlayıcısı olarak kullanılmaktadır.
- Ayrıca, bazı ülkelerde bir faydalı model başvurusunun (veya bir faydalı modelin) patent başvurusuna (veya bir patente) dönüştürülmesi ve bunun tersi de mümkündür. Bu esneklikler, iş stratejilerini desteklemek için de kullanılmaktadır.
Daha detaylı bir bilgi alabilmek için aşağıdaki formu doldurup tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.